Asgari Geçim İndirimi (AGİ), çalışanların elde ettikleri ücret gelirlerinin bir kısmının vergi dışı bırakılmasını sağlayan bir vergi indirimidir. Bu makalede, AGİ'nin ne olduğu, kimler tarafından alınabileceği, nasıl hesaplandığı ve diğer önemli bilgileri detaylı olarak inceleyeceğiz.

Asgari geçim indirimi nedir?

Asgari Geçim İndirimi (AGİ), çalışanların kendisi, eşi ve çocukları için belirli bir tutarın vergi dışı bırakılmasını sağlayan bir vergi indirimidir. AGİ, çalışanların ücretlerinden kesilen gelir vergisinden mahsup edilir ve böylece çalışanların eline geçen net ücret artırılmış olur.

AGİ, 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu'nun 32. maddesinde düzenlenmiştir. Bu düzenlemeye göre, asgari geçim indirimi, ücretin elde edildiği takvim yılı başında geçerli olan ve sanayi kesiminde çalışan 16 yaşından büyük işçiler için uygulanan asgari ücretin yıllık brüt tutarının;

  • Mükellefin kendisi için %50'si
  • Çalışmayan ve herhangi bir geliri olmayan eşi için %10'u
  • Çocukların her biri için ayrı ayrı olmak üzere; ilk iki çocuk için %7,5'i
  • Üçüncü çocuk için %10'u
  • Diğer çocuklar için %5'i

olarak belirlenir ve bu tutarların gelir vergisi oranı ile çarpılması sonucu bulunan tutar, çalışanın aylık gelir vergisinden mahsup edilir.

Asgari Geçim İndirimi Oranları Mükellefin kendisi %50 Çalışmayan eş %10 İlk iki çocuk (her biri için) %7,5 Üçüncü çocuk %10

Kimler asgari geçim indirimi alabilir?

Asgari geçim indiriminden, gerçek usulde vergilendirilen ücret geliri elde eden tüm çalışanlar yararlanabilir. Bunlar:

  • Hizmet erbabı (işçi, memur, sözleşmeli personel vb.)
  • İşverenler tarafından çalıştırılan ve işverene tabi ve belirli bir işyerine bağlı olarak çalışanlar
  • Yönetim ve denetim kurulları başkanı ve üyeleri ile tasfiye memurları
  • Bilirkişiler, resmi arabulucular, eksperleri, spor hakemler
  • Belli bir işverene bağlı olarak çalışan sanatçılar

Ancak, basit usulde vergilendirilen ticari kazanç sahipleri, serbest meslek erbabı, zirai kazanç sahipleri, ücret dışında gelir elde edenler ve dar mükellefler AGİ'den yararlanamazlar.

AGİ nasıl hesaplanır?

AGİ hesaplaması şu adımlarla yapılır:

  1. İlgili yılın asgari ücret tutarı belirlenir.
  2. Mükellefin medeni durumu ve çocuk sayısına göre indirim oranı tespit edilir.
  3. Asgari ücretin yıllık brüt tutarı ile indirim oranı çarpılarak yıllık indirim tutarı bulunur.
  4. Bulunan tutar, gelir vergisi oranı (%15) ile çarpılarak yıllık AGİ tutarı hesaplanır.
  5. Yıllık AGİ tutarı 12'ye bölünerek aylık AGİ tutarı bulunur.

Örnek bir hesaplama yapalım:

2023 yılı için asgari ücret aylık brüt tutarı 10.008,00 TL olsun. Evli ve 2 çocuklu bir çalışan için AGİ hesaplaması şöyle olacaktır:

  • Yıllık brüt asgari ücret: 10.008,00 TL × 12 = 120.096,00 TL
  • İndirim oranı: %50 (kendisi) + %10 (eşi) + %7,5 (1. çocuk) + %7,5 (2. çocuk) = %75
  • Yıllık indirim tutarı: 120.096,00 TL × %75 = 90.072,00 TL
  • Yıllık AGİ tutarı: 90.072,00 TL × %15 = 13.510,80 TL
  • Aylık AGİ tutarı: 13.510,80 TL ÷ 12 = 1.125,90 TL

Bu durumda, evli ve 2 çocuklu çalışanın aylık 1.125,90 TL AGİ alması gerekir.

AGİ çocuk sayısı tavanı nedir?

AGİ hesaplamasında dikkate alınacak çocuk sayısı en fazla 5 ile sınırlıdır. Yani, bir çalışanın 5'ten fazla çocuğu olsa bile, AGİ hesaplamasında sadece 5 çocuk dikkate alınır.

Ayrıca, çocukların AGİ hesaplamasında dikkate alınabilmesi için şu şartları taşımaları gerekir:

  • 18 yaşını doldurmamış olmaları
  • 18 yaşını doldurmuş olsalar bile, eğitimlerine devam etmeleri (öğrenim durumlarına göre 20-25 yaş sınırı vardır)
  • Herhangi bir işte çalışmamaları ve kendi adlarına gelir elde etmemeleri

Alınabilecek en yüksek indirim oranı nedir?

Asgari geçim indiriminde alınabilecek en yüksek indirim oranı %85'tir. Bu oran, evli, eşi çalışmayan ve 5 veya daha fazla çocuğu olan bir çalışan için geçerlidir.

İndirim oranının hesaplanması:

  • Mükellefin kendisi için: %50
  • Çalışmayan eşi için: %10
  • İlk iki çocuk için (her biri): %7,5 × 2 = %15
  • Üçüncü çocuk için: %10
  • Dördüncü ve beşinci çocuk için (her biri): %5 × 2 = %10

Toplam: %50 + %10 + %15 + %10 + %10 = %85

18 yaşından büyük, çalışmayan ve öğrenim görmeyen çocuklardan dolayı asgari geçim indiriminden yararlanılabilinir mi?

Hayır, 18 yaşından büyük, çalışmayan ve öğrenim görmeyen çocuklar için asgari geçim indiriminden yararlanılamaz. AGİ hesaplamasında dikkate alınacak çocukların şu şartları taşıması gerekir:

  • 18 yaşını doldurmamış olmaları, veya
  • 18 yaşını doldurmuş olsalar bile, lise veya dengi öğrenim görmeleri halinde 20 yaşını, yüksek öğrenim görmeleri halinde 25 yaşını doldurmamış olmaları

Ayrıca, bu çocukların herhangi bir işte çalışmamaları ve kendi adlarına gelir elde etmemeleri gerekmektedir.

Önemli Not

Bu makaledeki bilgiler genel bilgilendirme amaçlıdır ve vergi mevzuatındaki değişiklikler nedeniyle güncel olmayabilir. Kesin bilgi için lütfen bir mali müşavir veya vergi uzmanına danışınız.