İhbar tazminatı, iş sözleşmesinin taraflarından birinin, sözleşmeyi feshetmek istediğinde, karşı tarafa belirli bir süre önceden haber vermesi gerekliliğinden doğan bir tazminat türüdür. Bu makalede, ihbar tazminatının ne olduğunu, nasıl hesaplandığını, hangi durumlarda hak kazanıldığını ve diğer önemli detayları inceleyeceğiz.

İhbar tazminatı nedir?

İhbar tazminatı, belirsiz süreli iş sözleşmelerinin feshinde, tarafların birbirlerine belirli bir süre önceden haber verme (ihbar) yükümlülüğünü yerine getirmemeleri durumunda ödenmesi gereken bir tazminattır. İş Kanunu'nun 17. maddesine göre, iş sözleşmesini feshetmek isteyen taraf, karşı tarafa belirli bir süre önceden durumu bildirmek zorundadır.

İhbar süresi içinde işçi çalışmaya devam eder ve normal ücretini alır. Ancak işveren, işçiyi ihbar süresi içinde çalıştırmak istemezse veya işçi ihbar süresine uymadan işten ayrılırsa, ihbar süresine ilişkin ücret tutarında tazminat ödenir.

İhbar Tazminatı Süreci Fesih İhbar Ödeme İhbar süresi çalışma süresine göre değişir

İşveren, işçiden ihbar tazminatı talep edebilir mi?

Evet, işveren de işçiden ihbar tazminatı talep edebilir. İş Kanunu'na göre, ihbar sürelerine uymak hem işçi hem de işveren için bir yükümlülüktür. İşçi, ihbar süresine uymadan işten ayrılırsa, işverene ihbar tazminatı ödemek zorundadır.

Ancak uygulamada, işçilerin ihbar tazminatı ödemesi nadir görülen bir durumdur. Çünkü işverenler genellikle işçinin son ücretinden veya diğer alacaklarından bu tutarı kesme yoluna giderler. Ayrıca, işçinin ekonomik durumu göz önüne alındığında, bu tazminatın tahsil edilmesi zor olabilir.

İhbar süresi nasıl belirlenir?

İhbar süresi, işçinin çalışma süresine göre belirlenir. İş Kanunu'nun 17. maddesine göre ihbar süreleri şu şekildedir:

  • İşi 6 aydan az sürmüş olan işçi için: 2 hafta
  • İşi 6 aydan 1,5 yıla kadar sürmüş olan işçi için: 4 hafta
  • İşi 1,5 yıldan 3 yıla kadar sürmüş olan işçi için: 6 hafta
  • İşi 3 yıldan fazla sürmüş olan işçi için: 8 hafta

Bu süreler asgari süreler olup, iş sözleşmesi veya toplu iş sözleşmesi ile artırılabilir, ancak azaltılamaz.

İhbar Süreleri 2 hafta 0-6 ay arası çalışma 4 hafta 6 ay-1,5 yıl arası çalışma 6 hafta 1,5-3 yıl arası çalışma 8 hafta 3 yıl üzeri çalışma

İhbar tazminatına hak kazanmanın şartları nelerdir?

İhbar tazminatına hak kazanabilmek için aşağıdaki şartların sağlanması gerekir:

  1. İş sözleşmesinin belirsiz süreli olması gerekir. Belirli süreli iş sözleşmelerinde ihbar tazminatı söz konusu değildir.
  2. İş sözleşmesinin feshedilmiş olması gerekir. İstifa, emeklilik veya karşılıklı anlaşma ile sözleşmenin sona ermesi durumlarında ihbar tazminatı ödenmez.
  3. İhbar süresine uyulmamış olması gerekir. Eğer ihbar süresi kadar önceden bildirim yapılmışsa, ihbar tazminatı ödenmez.
  4. İş sözleşmesinin haklı nedenle feshedilmemiş olması gerekir. İş Kanunu'nun 24. ve 25. maddelerinde belirtilen haklı nedenlerle fesih durumunda ihbar tazminatı ödenmez.

İhbar tazminatı nasıl hesaplanır?

İhbar tazminatı, işçinin ihbar süresi içinde alacağı brüt ücret tutarıdır. Hesaplama şu şekilde yapılır:

İhbar Tazminatı = Günlük Brüt Ücret × İhbar Süresi (gün olarak)

Günlük brüt ücret, aylık brüt ücretin 30'a bölünmesiyle bulunur. İhbar süreleri ise hafta olarak belirtildiği için, gün olarak hesaplamada şu şekilde dönüştürülür:

  • 2 hafta = 14 gün
  • 4 hafta = 28 gün
  • 6 hafta = 42 gün
  • 8 hafta = 56 gün

Örneğin, aylık brüt ücreti 10.000 TL olan ve 2 yıldır çalışan bir işçinin ihbar tazminatı şu şekilde hesaplanır:

Günlük Brüt Ücret = 10.000 TL ÷ 30 = 333,33 TL
İhbar Süresi = 6 hafta = 42 gün
İhbar Tazminatı = 333,33 TL × 42 gün = 14.000 TL

İhbar tazminatından ne tür kesintiler yapılır?

İhbar tazminatı, brüt ücret üzerinden hesaplanır ve aşağıdaki kesintilere tabidir:

  • Gelir Vergisi: İhbar tazminatı gelir vergisine tabidir ve işçinin o yıl içindeki gelir vergisi dilimine göre vergilendirilir.
  • Damga Vergisi: İhbar tazminatı üzerinden binde 7,59 oranında damga vergisi kesilir.

İhbar tazminatından SGK primi kesilmez. Çünkü ihbar tazminatı, çalışılmayan bir süre için ödenen tazminat niteliğindedir ve sigorta primine tabi değildir.

Örneğin, brüt ihbar tazminatı 14.000 TL olan bir işçinin, %15 gelir vergisi diliminde olduğunu varsayarsak:

Gelir Vergisi = 14.000 TL × %15 = 2.100 TL
Damga Vergisi = 14.000 TL × %0,759 = 106,26 TL
Toplam Kesinti = 2.100 TL + 106,26 TL = 2.206,26 TL
Net İhbar Tazminatı = 14.000 TL - 2.206,26 TL = 11.793,74 TL

Önemli Not:

Bu makaledeki bilgiler genel bilgilendirme amaçlıdır ve hukuki tavsiye niteliği taşımaz. İhbar tazminatı ile ilgili spesifik durumlar için bir avukata veya iş hukuku uzmanına danışmanız önerilir.