Kısa Çalışma Ödeneği Hesaplama

Kısa çalışma ödeneği, ekonomik kriz, salgın hastalık veya zorlayıcı sebeplerle işyerindeki haftalık çalışma sürelerinin geçici olarak azaltılması veya faaliyetin tamamen veya kısmen durdurulması halinde, işçilere çalışamadıkları dönem için gelir desteği sağlayan bir uygulamadır. Bu makalede, kısa çalışma ödeneğinin ne olduğu, kimler tarafından nasıl alınabileceği, hesaplanma yöntemi ve diğer önemli detaylar hakkında bilgi vereceğiz.

Kısa çalışma nedir?

Kısa çalışma, ekonomik, sektörel veya bölgesel kriz, zorlayıcı sebepler veya salgın hastalık gibi olağanüstü durumlar nedeniyle işyerindeki haftalık çalışma süresinin geçici olarak en az üçte bir oranında azaltılması veya faaliyetin tamamen veya kısmen en az dört hafta süreyle durdurulması durumudur.

Kısa çalışma uygulaması, işverenlerin ekonomik zorluk dönemlerinde işçi çıkarmak yerine, çalışma sürelerini azaltarak istihdamı korumalarını sağlayan bir tedbirdir. Bu uygulama sayesinde, işçiler işsiz kalmadan gelir desteği alabilirken, işverenler de nitelikli işgücünü kaybetmeden ekonomik zorlukları aşabilmektedir.

Kısa çalışmadan ne kadar süreyle yararlanılabilir?

Kısa çalışma ödeneği, kısa çalışma uygulanan süre boyunca, en fazla 3 ay süreyle ödenir. Cumhurbaşkanı kararı ile bu süre 6 aya kadar uzatılabilir. Örneğin, COVID-19 pandemisi döneminde kısa çalışma ödeneğinin süresi Cumhurbaşkanı kararıyla uzatılmıştır.

Kısa çalışma ödeneğinden yararlanma süresi, işçinin son 3 yıl içinde prim ödeme gün sayısına ve son işyerindeki çalışma süresine bağlı olarak değişmez. Bu koşullar sadece kısa çalışma ödeneğine hak kazanıp kazanmadığınızı belirler, yararlanma süresini etkilemez.

Kısa çalışmadan yararlanabilmek için faaliyet ne kadar azaltılmalıdır?

Kısa çalışma uygulamasından yararlanabilmek için, işyerindeki haftalık çalışma süresinin geçici olarak en az üçte bir oranında azaltılması veya faaliyetin tamamen veya kısmen en az dört hafta süreyle durdurulması gerekmektedir.

Örneğin, normal şartlarda haftalık 45 saat çalışılan bir işyerinde, çalışma süresinin en az 15 saat (45 saatin üçte biri) azaltılarak 30 saate düşürülmesi veya faaliyetin tamamen durdurulması durumunda kısa çalışma uygulamasına geçilebilir.

Hesaplamalarda damga vergisi oranı nedir?

Kısa çalışma ödeneği ödemelerinden sadece damga vergisi kesintisi yapılmaktadır. Damga vergisi oranı, ödenen kısa çalışma ödeneği tutarının binde 7,59'u kadardır. Gelir vergisi veya başka bir kesinti yapılmamaktadır.

Örneğin, aylık 3.000 TL kısa çalışma ödeneği alan bir işçinin damga vergisi kesintisi: 3.000 × 0,00759 = 22,77 TL olacaktır. Net ödeme ise 3.000 - 22,77 = 2.977,23 TL olarak hesaplanır.

Kısa çalışma başvurusu nereye ve nasıl yapılmaktadır?

Kısa çalışma başvurusu, işveren tarafından e-Devlet üzerinden veya İŞKUR birimlerine yapılır. Başvuru sırasında, kısa çalışma talep formu ve kısa çalışma uygulanacak işçi listesi doldurularak sisteme yüklenir.

Başvuru sonrasında İŞKUR tarafından yapılan uygunluk tespiti sonucunda, kısa çalışma talebinin uygun bulunması halinde, kısa çalışma ödeneği ödemeleri başlar. Ödemeler, işçilerin kendilerine ait banka hesaplarına veya PTT aracılığıyla yapılır.

Kimler kısa çalışma ödeneği alabilir?

Kısa çalışma ödeneğinden yararlanabilmek için aşağıdaki koşulların sağlanması gerekmektedir:

• İşverenin kısa çalışma talebinin İŞKUR tarafından uygun bulunması
• İşçinin kısa çalışmanın başladığı tarihte, çalışma süreleri ve işsizlik sigortası primi ödeme gün sayısı bakımından işsizlik ödeneğine hak kazanmış olması (son 3 yıl içinde en az 600 gün işsizlik sigortası primi ödenmiş olması ve son 120 gün hizmet akdine tabi olması)
• Kısa çalışma ödeneği ödenen süreler için, işçi ve işveren tarafından Sosyal Güvenlik Kurumuna (SGK) işsizlik sigortası primi ödenmemiş olması

Kısa çalışma ödeneğinden yararlanabilmek için işçinin başvuru yapmasına gerek yoktur. İşverenin başvurusu ve İŞKUR'un onayı yeterlidir. Ancak, işçinin yukarıdaki koşulları sağlaması gerekmektedir.

Kısa çalışma ödeneği ne kadar?

Kısa çalışma ödeneği miktarı, işçinin son 12 aylık prime esas kazançları dikkate alınarak hesaplanan günlük ortalama brüt kazancının %60'ıdır. Bu şekilde hesaplanan kısa çalışma ödeneği miktarı, aylık asgari ücretin brüt tutarının %150'sini geçemez.

Örneğin, 2023 yılı için asgari ücretin brüt tutarı 10.008 TL olduğundan, kısa çalışma ödeneğinin aylık üst sınırı 10.008 × 1,5 = 15.012 TL'dir.

Kısa çalışma ödeneği, çalışılmayan günler için ödenir. Kısa çalışma kapsamında çalışılan günler için ise işveren tarafından ücret ödenir.

Kısa çalışmadan yararlandıktan sonra devlete bir borç olacak mıdır?

Kısa çalışma ödeneği, işsizlik sigortası fonundan karşılanan bir ödemedir ve işçinin devlete geri ödemesi gereken bir borç değildir. Ancak, kısa çalışma ödeneği aldığınız süre, ileride işsizlik ödeneğinden yararlanma sürenizden düşülür.

Örneğin, 2 ay kısa çalışma ödeneği aldıysanız ve daha sonra işsiz kaldığınızda işsizlik ödeneğine hak kazandıysanız, normal şartlarda alacağınız işsizlik ödeneği süresinden 2 ay düşülür.

Ayrıca, kısa çalışma ödeneği aldığınız süre boyunca, işsizlik sigortası primi ödenmediği için, bu süreler emeklilik hesabınıza dahil edilmez. Ancak, isteğe bağlı olarak bu süreleri borçlanabilirsiniz.

Kısa çalışma uygulanan sürede işveren işten çıkarma yapabilir mi?

Kısa çalışma uygulanan işyerlerinde, kısa çalışma süresi boyunca işveren tarafından işçi çıkarılması yasaktır. Bu yasağa uymayan işverenler, çıkardıkları her işçi için kısa çalışma ödeneği olarak yapılan ödemeleri iade etmek zorundadır ve ayrıca idari para cezasına çarptırılır.

Ancak, işçinin kendi isteğiyle işten ayrılması, emekli olması, belirli süreli iş sözleşmesinin sona ermesi veya işçinin ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırı davranışları nedeniyle iş akdinin feshedilmesi durumlarında, işveren için işten çıkarma yasağı uygulanmaz.

Yasal Uyarı: Bu hesaplayıcı ve içerik sadece bilgilendirme amaçlıdır ve yasal tavsiye niteliği taşımaz. Kesin bilgi için İŞKUR'a başvurunuz veya bir hukuk danışmanına danışınız.