Fazla Mesai Ücreti Hesaplama

Yasal haklarınızı öğrenin, fazla mesai ücretlerinizi kolayca hesaplayın

Aylık Brüt Ücret (TL):

Haftalık Çalışma Saati:

Fazla Mesai Saati:

Fazla Mesai Türü:

Hesaplama Sonucu:

Saatlik normal ücret:

0,00 TL

Saatlik fazla mesai ücreti:

0,00 TL

Toplam fazla mesai ücreti:

0,00 TL

Aylık normal ücret:

0,00 TL

Toplam ücret:

0,00 TL

Nasıl Kullanılır?

Aylık Brüt Ücretinizi Girin

Aylık brüt ücretinizi TL cinsinden girin. Brüt ücret, vergiler ve kesintiler düşülmeden önceki ücrettir.

Haftalık Çalışma Saatinizi Girin

Normal haftalık çalışma saatinizi girin. Türkiye'de yasal haftalık çalışma süresi 45 saattir.

Fazla Mesai Saatinizi Girin

Aylık toplam fazla mesai saatinizi girin. Bu, normal çalışma sürenizin üzerinde çalıştığınız saatleri ifade eder.

Fazla Mesai Türünü Seçin

Fazla mesai türünü seçin: Normal fazla mesai (%50 zamlı), hafta tatili çalışması (%100 zamlı) veya ulusal bayram ve genel tatil çalışması (%100 zamlı).

Sonuçları İnceleyin

Hesaplama sonucunda, saatlik normal ücretinizi, fazla mesai ücretinizi ve toplam ücretinizi görebilirsiniz.

Fazla Mesai Ücreti Hesaplama

Fazla mesai, işçilerin normal çalışma sürelerinin dışında yaptıkları çalışmalar için ödenen ek ücrettir. Türkiye'de fazla mesai ücretleri, İş Kanunu'na göre düzenlenmektedir. Bu makalede, fazla mesai kavramını, hesaplama yöntemlerini ve işçilerin haklarını detaylı olarak inceleyeceğiz.

Fazla mesai nedir?

Fazla mesai, işçinin normal çalışma süresinin üzerinde yaptığı çalışmadır. Türkiye'de İş Kanunu'na göre haftalık normal çalışma süresi 45 saattir. Bu sürenin üzerindeki çalışmalar fazla mesai olarak kabul edilir. Fazla mesai, işverenin talebi üzerine yapılır ve işçinin onayı gereklidir.

Fazla mesai uygulaması, işletmelerin iş yoğunluğunun arttığı dönemlerde üretim kapasitesini artırmak, siparişleri yetiştirmek veya acil durumları karşılamak için başvurdukları bir yöntemdir. Ancak, işçilerin sağlığını ve iş-yaşam dengesini korumak için fazla mesai uygulamasına yasal sınırlamalar getirilmiştir.

Fazla sürelerle çalışma nedir?

Fazla sürelerle çalışma, haftalık çalışma süresinin 45 saatin altında belirlendiği durumlarda, belirlenen çalışma süresi ile 45 saat arasındaki çalışma süresini ifade eder. Örneğin, iş sözleşmesinde haftalık çalışma süresi 40 saat olarak belirlenmişse, 40 saat ile 45 saat arasındaki çalışma "fazla sürelerle çalışma" olarak adlandırılır.

Fazla sürelerle çalışma durumunda, her bir saat için normal çalışma ücretinin %25 fazlası ödenir. Bu oran, fazla mesai ücretindeki %50 oranından daha düşüktür.

Fazla mesai ücreti nasıl hesaplanır?

Fazla mesai ücreti hesaplanırken öncelikle saatlik normal ücret belirlenir. Saatlik normal ücret, aylık brüt ücretin 225'e bölünmesiyle bulunur (45 saat/hafta × 5 hafta = 225 saat/ay). Daha sonra, fazla mesai ücreti, saatlik normal ücretin %50 fazlası olarak hesaplanır.

Fazla mesai ücreti hesaplama formülü şu şekildedir:

Saatlik Normal Ücret = Aylık Brüt Ücret ÷ 225
Saatlik Fazla Mesai Ücreti = Saatlik Normal Ücret × 1.5
Toplam Fazla Mesai Ücreti = Saatlik Fazla Mesai Ücreti × Fazla Mesai Saati

Örneğin, aylık brüt ücreti 10.000 TL olan bir işçinin 20 saat fazla mesai yaptığını varsayalım:

Saatlik Normal Ücret = 10.000 TL ÷ 225 = 44,44 TL
Saatlik Fazla Mesai Ücreti = 44,44 TL × 1.5 = 66,66 TL
Toplam Fazla Mesai Ücreti = 66,66 TL × 20 = 1.333,20 TL

Hafta tatili ve ulusal bayram/genel tatil günlerinde yapılan çalışmalar için ise saatlik normal ücretin %100 fazlası ödenir. Yani, bu günlerde yapılan çalışmalar için saatlik ücret, normal saatlik ücretin 2 katıdır.

İşçi, ücret almak yerine serbest zaman kullanabilir mi?

Evet, işçi fazla mesai karşılığında ücret almak yerine serbest zaman kullanabilir. İş Kanunu'nun 41. maddesine göre, işçi isterse fazla çalışma karşılığı zamlı ücret yerine, fazla çalıştığı her saat karşılığında 1 saat 30 dakika (normal fazla mesai için) veya 2 saat (tatil günü çalışması için) serbest zaman kullanabilir.

Serbest zaman, işçinin talebi üzerine, işverenin uygun göreceği zamanlarda ve iş akışını aksatmayacak şekilde, 6 ay içinde kullandırılmalıdır. İşçi, bu süre içinde serbest zamanını kullanmazsa, fazla mesai ücretini talep etme hakkına sahiptir.

Kimlerin fazla mesai yapması kanunlara aykırıdır?

İş Kanunu'na göre, aşağıdaki kişilerin fazla mesai yapması yasaktır:

18 yaşını doldurmamış işçiler
Sağlık durumlarının fazla çalışmaya uygun olmadığı sağlık raporu ile belgelenen işçiler
Gebe, yeni doğum yapmış ve emziren işçiler
Kısmi süreli iş sözleşmesi ile çalışan işçiler
Tehlikeli ve çok tehlikeli işlerde çalışan işçiler (bazı istisnalar hariç)

Ayrıca, fazla çalışma yaptırılacak işçinin onayının alınması gerekir. İşçi, fazla çalışma yapmayı kabul etmediği takdirde, bu nedenle işten çıkarılamaz veya herhangi bir yaptırıma maruz bırakılamaz.

Fazla mesai sınırlamaları nelerdir?

İş Kanunu'na göre, bir işçiye yılda en fazla 270 saat fazla mesai yaptırılabilir. Bu sınır, işçinin sağlığını korumak ve aşırı çalışmanın olumsuz etkilerini önlemek amacıyla getirilmiştir.

Ayrıca, günlük toplam çalışma süresi (normal çalışma + fazla mesai) 11 saati aşamaz. İşçiye, 24 saatlik zaman diliminde kesintisiz en az 11 saat dinlenme süresi verilmelidir.

Fazla mesai, işçinin onayı olmadan ve zorunlu olarak yaptırılamaz. İşveren, fazla mesai yapılmasını gerektirecek durumları önceden işçiye bildirmeli ve onayını almalıdır.

Yasal Uyarı: Bu makaledeki bilgiler genel bilgilendirme amaçlıdır ve hukuki tavsiye niteliği taşımaz. Spesifik durumlar için bir avukata veya iş hukuku uzmanına danışmanız önerilir. Yasalar ve düzenlemeler zaman içinde değişebilir, bu nedenle en güncel bilgiler için resmi kaynakları kontrol etmeniz tavsiye edilir.

Kaynaklar

Sıkça Sorulan Sorular

Fazla mesai yapmak zorunlu mudur?

Hayır, fazla mesai yapmak zorunlu değildir. İş Kanunu'na göre, fazla mesai yaptırılabilmesi için işçinin onayının alınması gerekir. İşçi, fazla mesai yapmayı kabul etmediği takdirde, bu nedenle işten çıkarılamaz veya herhangi bir yaptırıma maruz bırakılamaz. Ancak, işyerinin veya işin niteliği gereği olağanüstü durumlarda (doğal afet, yangın, arıza gibi) işveren, işçinin onayını almadan da fazla mesai yaptırabilir.

Fazla mesai ücreti ne zaman ödenir?

Fazla mesai ücreti, normal ücretle birlikte ve ücret ödeme günlerinde ödenir. İş Kanunu'na göre, ücretler en geç ayda bir ödenir. Fazla mesai ücretinin ödenmemesi durumunda, işçi bu ücreti talep etme hakkına sahiptir ve gerekirse yasal yollara başvurabilir. Fazla mesai ücretleri için zamanaşımı süresi 5 yıldır, yani işçi son 5 yıl içinde yaptığı ve ücreti ödenmeyen fazla mesailer için talepte bulunabilir.

Fazla mesai ücretinden vergi kesilir mi?

Evet, fazla mesai ücretinden de normal ücret gibi gelir vergisi, damga vergisi ve sosyal güvenlik primleri kesilir. Fazla mesai ücreti, brüt ücretin bir parçası olarak kabul edilir ve aynı vergi ve kesintilere tabidir. Bu nedenle, hesaplanan brüt fazla mesai ücretinden yasal kesintiler yapıldıktan sonra kalan net tutar işçiye ödenir. Vergi dilimleri yıl içinde değiştiği için, yılın ilerleyen aylarında yapılan fazla mesailerden daha yüksek oranda vergi kesilebilir.

Hafta tatilinde çalışma nasıl ücretlendirilir?

Hafta tatilinde (genellikle pazar günü) çalışma durumunda, işçiye normal çalışma ücretinin %100 fazlası ödenir. Yani, hafta tatilinde çalışan işçi, o gün için normal yevmiyesinin 2 katını alır. Bu, bir günlük normal çalışma ücreti ve bir günlük tatil çalışması ücreti olmak üzere toplam iki günlük ücrete denk gelir. Ayrıca, işçiye hafta tatili yerine başka bir gün izin verilmesi gerekir. Eğer bu izin verilmezse, o gün için de ayrıca bir günlük ücret ödenir.

Fazla mesai ücretinin ödenmemesi durumunda ne yapılabilir?

Fazla mesai ücretinin ödenmemesi durumunda, işçi öncelikle işverene yazılı bir başvuru yaparak ücretinin ödenmesini talep edebilir. Bu talebin karşılanmaması halinde, işçi Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüğü'ne şikayette bulunabilir veya iş mahkemesinde dava açabilir. Dava açmadan önce, arabuluculuk sürecinin tamamlanması zorunludur. İşçi, fazla mesai yaptığını ispat etmek için çalışma saatlerini gösteren belgeleri (puantaj kayıtları, giriş-çıkış kayıtları, tanık ifadeleri vb.) saklamalıdır. Fazla mesai alacakları için zamanaşımı süresi 5 yıldır.

Yıllık izin süresince fazla mesai ücreti ödenir mi?

Hayır, yıllık izin süresince fazla mesai ücreti ödenmez. Çünkü yıllık izin döneminde işçi çalışmamaktadır ve dolayısıyla fazla mesai de yapmamaktadır. Yıllık izin ücreti hesaplanırken, işçinin son bir yıl içinde aldığı ücret ve diğer haklar (fazla mesai ücreti dahil) dikkate alınır. Yani, işçinin düzenli olarak fazla mesai yapması ve bunun ücretini alması durumunda, bu durum yıllık izin ücretinin hesaplanmasında göz önünde bulundurulur, ancak izin süresince ayrıca fazla mesai ücreti ödenmez.