Damga vergisi, belirli belgelerin düzenlenmesi veya işlemlerin gerçekleştirilmesi sırasında ödenen bir vergi türüdür. Bu makalede, damga vergisinin ne olduğunu, nasıl hesaplandığını, hangi belgelere uygulandığını ve damga vergisi ile ilgili önemli bilgileri detaylı olarak inceleyeceğiz.

Damga vergisi nedir?

Damga vergisi, 488 sayılı Damga Vergisi Kanunu'na göre düzenlenen belgelerin veya kağıtların imzalanması, düzenlenmesi veya kullanılması durumunda ödenen bir vergi türüdür. Sözleşmeler, beyannameler, makbuzlar, kira kontratları, teminat mektupları gibi birçok resmi belge damga vergisine tabidir.

DAMGA İMZA

Damga vergisi, belgelerin içerdiği parasal değer üzerinden belli oranlarda hesaplanır. Bazı durumlarda ise maktu (sabit) tutarlar olarak belirlenir. Damga vergisi, belgenin düzenlendiği tarihte doğar ve genellikle belgeyi düzenleyen tarafından ödenir.

Damga vergisi nasıl hesaplanır?

Damga vergisi hesaplaması, belgenin türüne ve içerdiği parasal değere göre değişiklik gösterir. Hesaplama iki şekilde yapılır:

  1. Nispi (Oransal) Damga Vergisi: Belgenin içerdiği parasal değer üzerinden belirli bir oran uygulanarak hesaplanır. Örneğin, sözleşmelerde binde 9,48 oranında damga vergisi uygulanır.
  2. Maktu (Sabit) Damga Vergisi: Belgenin içerdiği parasal değere bakılmaksızın, belge başına sabit bir tutar olarak uygulanır.
Damga Vergisi Hesaplama Formülü Nispi Vergi = İşlem Tutarı × Vergi Oranı Maktu Vergi = Sabit Tutar

Damga vergisi hesaplanırken dikkat edilmesi gereken bazı önemli noktalar şunlardır:

  • Bir kağıtta birden fazla işlem veya sözleşme varsa, en yüksek vergi oranına tabi olan işlem üzerinden vergi hesaplanır.
  • Yabancı para cinsinden düzenlenen kağıtlarda, işlem tarihindeki T.C. Merkez Bankası döviz alış kuru üzerinden TL'ye çevrilerek damga vergisi hesaplanır.
  • Damga vergisi hesaplanırken, vergiye tabi tutar üzerinden hesaplanan vergi miktarı, kanunda belirtilen azami tutarı aşamaz.

Sözleşmelerde damga vergisi oranı nedir?

Sözleşmelerde uygulanan damga vergisi oranı, genel olarak binde 9,48'dir. Ancak, bazı özel sözleşme türleri için farklı oranlar uygulanabilir. Örneğin:

  • Kira sözleşmeleri: Binde 1,89
  • Ücretlere ilişkin kağıtlar: Binde 7,59
  • Finansal kiralama sözleşmeleri: Binde 1,89
  • İhale kararları: Binde 5,69

Bu oranlar, her yıl yeniden değerleme oranında artırılabilir, bu nedenle güncel oranları Hazine ve Maliye Bakanlığı'nın resmi kaynaklarından kontrol etmek önemlidir.

Kira sözleşmesi için damga vergisi oranı nedir?

Kira sözleşmelerinde damga vergisi oranı binde 1,89'dur. Kira sözleşmesinin toplam bedeli üzerinden hesaplanır. Toplam bedel, kira süresince ödenecek toplam kira tutarıdır.

Örneğin, aylık 5.000 TL kira bedeli olan ve 1 yıllık düzenlenen bir kira sözleşmesinde:

Toplam Kira Bedeli = 5.000 TL × 12 ay = 60.000 TL

Damga Vergisi = 60.000 TL × 0,00189 = 113,40 TL olarak hesaplanır.

Kira Sözleşmesi Damga Vergisi Oran: Binde 1,89 Toplam Kira Tutarı × 0,00189

Müteselsil kefil nedir?

Müteselsil kefil, bir borcun ödenmemesi durumunda, asıl borçlu ile birlikte veya asıl borçluya başvurulmaksızın doğrudan kendisinden borcun tamamının talep edilebileceği kefil türüdür. Müteselsil kefalette, alacaklı, borcun ödenmesi için önce asıl borçluya başvurmak zorunda değildir.

Kira sözleşmelerinde veya kredi sözleşmelerinde sıkça kullanılan müteselsil kefalet, kefil açısından daha ağır bir sorumluluk getirir. Müteselsil kefil, borçlunun borcunu ödemediği durumda, tıpkı asıl borçlu gibi borcun tamamından sorumludur.

Müteselsil kefaleti içeren sözleşmelerde, kefalet için ayrıca damga vergisi hesaplanmaz, sözleşmenin toplam tutarı üzerinden bir kez damga vergisi alınır.

Damga vergisini kim öder?

Damga vergisini, kural olarak kağıdı imzalayanlar öder. Ancak, taraflar arasında yapılan anlaşmaya göre, verginin kimin tarafından ödeneceği belirlenebilir. Eğer böyle bir belirleme yapılmamışsa, damga vergisi aşağıdaki kurallara göre ödenir:

  • Resmi dairelerle kişiler arasındaki işlemlerde, kişiler tarafından ödenir.
  • Kişiler arasındaki işlemlerde, taraflar eşit olarak öder.
  • Kira sözleşmelerinde, kiracı ve kiraya veren eşit olarak öder (aksi kararlaştırılmadıkça).
  • Banka kredilerinde, kredi alan tarafından ödenir.
Taraf A Taraf B Damga Vergisi

Bir kağıtta birden fazla sözleşme veya işlem bulunuyorsa hesaplama nasıl yapılır?

Bir kağıtta birden fazla sözleşme veya işlem bulunması durumunda, damga vergisi hesaplaması şu şekilde yapılır:

Aynı kağıtta birbirinden bağımsız birden fazla akit ve işlem bulunuyorsa, bunların her birinden ayrı ayrı vergi alınması gerekirken, 488 sayılı Damga Vergisi Kanunu'nun 6. maddesi gereğince, bu durumda en yüksek vergi alınmasını gerektiren akit veya işlem üzerinden tek bir vergi alınır.

Örneğin, bir kağıtta hem kira sözleşmesi (binde 1,89) hem de genel sözleşme (binde 9,48) varsa, daha yüksek oranlı olan genel sözleşme oranı (binde 9,48) üzerinden damga vergisi hesaplanır.

Yabancı para ihtiva eden kağıtlarda nasıl hesaplanır?

Yabancı para cinsinden düzenlenen kağıtlarda damga vergisi hesaplanırken, işlem tarihindeki T.C. Merkez Bankası döviz alış kuru üzerinden TL'ye çevrilerek hesaplama yapılır.

Örneğin, 100.000 Euro tutarında bir sözleşme için damga vergisi hesaplanırken:

  1. İşlem tarihindeki Euro/TL kuru belirlenir (örneğin 1 Euro = 30 TL).
  2. Sözleşme tutarı TL'ye çevrilir: 100.000 Euro × 30 TL = 3.000.000 TL
  3. Damga vergisi hesaplanır: 3.000.000 TL × 0,00948 = 28.440 TL
Yabancı Para Hesaplama Yabancı Para Tutarı × Döviz Kuru = TL Karşılığı TL Karşılığı × Vergi Oranı = Damga Vergisi

Önemli Not: Bu makaledeki bilgiler genel bilgilendirme amaçlıdır ve vergi mevzuatındaki değişiklikler nedeniyle güncel olmayabilir. Damga vergisi hesaplaması yaparken, güncel oranları ve kuralları Hazine ve Maliye Bakanlığı'nın resmi kaynaklarından kontrol etmeniz önerilir.

Yasal Uyarı: Bu hesaplayıcı ve içerik sadece bilgilendirme amaçlıdır. Kesin vergi hesaplamaları için bir mali müşavir veya vergi uzmanına danışmanız önerilir. Hesaplamalarda oluşabilecek hatalardan dolayı sorumluluk kabul edilmez.