Kira geliri elde eden mülk sahiplerinin vergisel yükümlülüklerinden biri olan stopaj, kira ödemesi yapan kiracılar tarafından kesilerek vergi dairesine yatırılan bir vergi türüdür. Bu makalede, kira stopajının ne olduğu, nasıl hesaplandığı, stopaj oranları ve kira stopajı ile ilgili bilinmesi gereken önemli bilgileri detaylı olarak inceleyeceğiz.

Stopaj nedir?

Stopaj, kaynakta kesilen vergi anlamına gelir ve vergi sorumlusu tarafından gelir sahibine ödeme yapılırken kesilen ve vergi dairesine yatırılan vergidir. Stopaj uygulaması, vergi tahsilatını kolaylaştırmak ve vergi kaçağını önlemek amacıyla uygulanmaktadır. Gelir Vergisi Kanunu'nun 94. maddesi uyarınca, belirli ödemeler yapılırken, ödemeyi yapan kişi veya kurumlar, gelir sahibi adına vergiyi keserek vergi dairesine yatırmakla yükümlüdür.

Stopaj (Kaynakta Kesilen Vergi) Kiracı Stopaj Kesintisi Vergi Dairesi

Kira stopajı nedir?

Kira stopajı, gayrimenkul sermaye iradı (kira geliri) elde eden mülk sahiplerinin gelir vergisinin bir kısmının, kiracı tarafından kira ödemesi sırasında kesilerek vergi dairesine yatırılmasıdır. Kira stopajı, işyeri kiralamalarında ve konut kiralamalarında farklı oranlarda uygulanmaktadır.

Kira stopajı, kiracının gerçek kişi olup olmamasına ve kiraya verilen gayrimenkulün türüne göre değişiklik gösterir. Genel olarak, işyeri kiralamasında kiracı tarafından brüt kira tutarı üzerinden %20 oranında stopaj kesintisi yapılırken, konut kiralamasında bu oran %10'dur.

Kira stopaj oranı nedir?

Kira stopaj oranları, kiraya verilen gayrimenkulün türüne ve kiracının statüsüne göre değişiklik göstermektedir:

  • İşyeri Kiralamalarında: Kiracı, brüt kira tutarı üzerinden %20 oranında stopaj kesintisi yapar.
  • Konut Kiralamalarında: Kiracı, brüt kira tutarı üzerinden %10 oranında stopaj kesintisi yapar.
  • Gerçek Kişilerin Konut Kiralamasında: Gerçek kişiler tarafından konut olarak kiralanan gayrimenkuller için stopaj kesintisi yapılmaz.

Stopaj kesintisi yapma yükümlülüğü, kiracının kurumlar vergisi mükellefi olması, gelir vergisi mükellefi olması (ticari, zirai veya serbest meslek kazancı elde edenler) veya dernek, vakıf, kooperatif gibi kurumlar olması durumunda geçerlidir.

Kira stopajı nasıl hesaplanır?

Kira stopajı hesaplaması, brüt kira tutarı üzerinden yapılır. Brüt kira tutarı, net kira tutarının stopaj oranına göre düzeltilmiş halidir. Kira stopajı hesaplaması için üç farklı durum söz konusudur:

1. Net kiradan, brüt kira ve stopaj tutarı nasıl hesaplanır?

Net kira tutarı biliniyorsa, brüt kira tutarı ve stopaj tutarı şu formülle hesaplanır:

Brüt Kira = Net Kira / (1 - Stopaj Oranı)

Stopaj Tutarı = Brüt Kira - Net Kira

Örneğin, net kira tutarı 4.000 TL ve stopaj oranı %20 ise:

Brüt Kira = 4.000 / (1 - 0,20) = 4.000 / 0,80 = 5.000 TL

Stopaj Tutarı = 5.000 - 4.000 = 1.000 TL

2. Brüt kiradan, net kira ve stopaj tutarı nasıl hesaplanır?

Brüt kira tutarı biliniyorsa, net kira tutarı ve stopaj tutarı şu formülle hesaplanır:

Stopaj Tutarı = Brüt Kira × Stopaj Oranı

Net Kira = Brüt Kira - Stopaj Tutarı

Örneğin, brüt kira tutarı 5.000 TL ve stopaj oranı %20 ise:

Stopaj Tutarı = 5.000 × 0,20 = 1.000 TL

Net Kira = 5.000 - 1.000 = 4.000 TL

3. Stopaj tutarından, net ve brüt kira tutarı nasıl hesaplanır?

Stopaj tutarı biliniyorsa, brüt kira tutarı ve net kira tutarı şu formülle hesaplanır:

Brüt Kira = Stopaj Tutarı / Stopaj Oranı

Net Kira = Brüt Kira - Stopaj Tutarı

Örneğin, stopaj tutarı 1.000 TL ve stopaj oranı %20 ise:

Brüt Kira = 1.000 / 0,20 = 5.000 TL

Net Kira = 5.000 - 1.000 = 4.000 TL

Kira Stopajı Hesaplama Formülleri Net Kiradan Hesaplama: Brüt Kira = Net Kira / (1 - Stopaj Oranı) Brüt Kiradan Hesaplama: Stopaj Tutarı = Brüt Kira × Stopaj Oranı Stopaj Tutarından Hesaplama: Brüt Kira = Stopaj Tutarı / Stopaj Oranı

Kira stopajı beyanı ve ödenmesi

Kira stopajı, kiracı tarafından kesildikten sonra, izleyen ayın 26. günü akşamına kadar muhtasar beyanname ile beyan edilir ve aynı süre içinde ödenir. Muhtasar beyanname, vergi sorumluları tarafından kesilen vergilerin beyan edildiği bir beyanname türüdür.

Kiracı, kira ödemesi yaptığı ay için kestiği stopajı, izleyen ayın 26. günü akşamına kadar bağlı olduğu vergi dairesine beyan eder ve öder. Örneğin, Ocak ayında yapılan kira ödemesi için kesilen stopaj, Şubat ayının 26. günü akşamına kadar beyan edilir ve ödenir.

Kira stopajı beyanı ve ödemesi, kiracının sorumluluğundadır. Kiracı, stopaj kesintisini zamanında beyan etmez veya ödemezse, vergi ziyaı cezası ve gecikme faizi ile karşı karşıya kalabilir.

Kira stopajı muafiyetleri

Bazı durumlarda kira stopajı kesintisi yapılmaz veya farklı oranlarda uygulanır:

  • Gerçek kişilerin konut olarak kiraya verdikleri gayrimenkuller için, kiracı gerçek kişi ise stopaj kesintisi yapılmaz.
  • Vakıflar ve derneklerin iktisadi işletmeleri dışındaki kira gelirleri için stopaj kesintisi yapılmaz.
  • Kurumlar vergisinden muaf olan kurumlara yapılan kira ödemeleri için stopaj kesintisi yapılmaz.
  • Yurt dışında mukim kişi ve kurumlara yapılan kira ödemeleri için, çifte vergilendirmeyi önleme anlaşmaları hükümleri dikkate alınarak stopaj kesintisi yapılır.

Uyarı: Vergi mevzuatı değişiklik gösterebilir. Bu makaledeki bilgiler genel bilgilendirme amaçlıdır ve profesyonel vergi danışmanlığı yerine geçmez. Güncel vergi oranları ve uygulamaları için bir mali müşavir veya vergi danışmanına başvurmanız önerilir.