Kurumlar Vergisi Hesaplama

Kurumlar vergisi, şirketlerin ve diğer kurumların elde ettikleri kazançlar üzerinden ödedikleri bir vergi türüdür. Bu makalede, kurumlar vergisinin ne olduğunu, nasıl hesaplandığını, güncel oranları ve beyanname süreçlerini detaylı olarak inceleyeceğiz.

Kurumlar vergisi nedir?

Kurumlar vergisi, sermaye şirketleri, kooperatifler, iktisadi kamu kuruluşları, dernek ve vakıflara ait iktisadi işletmeler ile iş ortaklıkları gibi kurumların bir hesap dönemi içinde elde ettikleri safi kurum kazancı üzerinden alınan bir vergidir. 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu ile düzenlenmiştir.

Kurumlar vergisi, gelir vergisinden farklı olarak, gerçek kişilerin değil, tüzel kişilerin kazançları üzerinden alınır. Kurumlar vergisi mükellefleri, kanunda belirtilen kurumlardan oluşur ve bu kurumların tüm kazançları kurumlar vergisine tabidir.

Kurumlar vergisi oranı nedir?

Kurumlar vergisi oranı, 2023 yılı için %25 olarak belirlenmiştir. Bu oran, zaman içinde ekonomik koşullara ve mali politikalara bağlı olarak değişiklik gösterebilir. Örneğin, 2018-2020 yılları arasında %22, 2021 yılında %25, 2022 yılında ise %23 olarak uygulanmıştır.

Bazı özel durumlarda, belirli sektörler veya faaliyetler için farklı kurumlar vergisi oranları uygulanabilir. Örneğin, teknoloji geliştirme bölgelerinde faaliyet gösteren işletmelerin bu bölgelerdeki yazılım ve AR-GE faaliyetlerinden elde ettikleri kazançlar, belirli koşullar altında kurumlar vergisinden istisna tutulabilir.

Kurumlar vergisi nasıl hesaplanır?

Kurumlar vergisi, kurumların safi kazancı üzerinden hesaplanır. Safi kazanç, ticari bilanço kârına bazı eklemeler ve çıkarmalar yapılarak bulunur. Bu işlem, mali kârın hesaplanması olarak da bilinir.

Kurumlar Vergisi Hesaplama Adımları:

1. Ticari Bilanço Kârının Tespiti: İşletmenin dönem sonu finansal tablolarına göre ticari kârı belirlenir.
2. Kanunen Kabul Edilmeyen Giderlerin Eklenmesi: Vergi kanunlarına göre gider olarak kabul edilmeyen tutarlar ticari kâra eklenir.
3. Vergiden Muaf Gelirlerin Çıkarılması: Vergi kanunlarına göre vergiden muaf tutulan gelirler ticari kârdan çıkarılır.
4. Geçmiş Yıl Zararlarının Düşülmesi: Varsa, geçmiş yıl zararları mali kârdan düşülür.
5. Mali Kârın Hesaplanması: Yukarıdaki işlemler sonucunda mali kâr (vergi matrahı) belirlenir.
6. Kurumlar Vergisinin Hesaplanması: Mali kâr üzerinden kurumlar vergisi oranı uygulanarak vergi hesaplanır.

Formül olarak ifade edilirse:

Mali Kâr = Ticari Kâr + Kanunen Kabul Edilmeyen Giderler - Vergiden Muaf Gelirler - Geçmiş Yıl Zararları

Kurumlar Vergisi = Mali Kâr × Kurumlar Vergisi Oranı

Beyanname ne zaman verilir?

Kurumlar vergisi beyannamesi, hesap döneminin kapandığı ayı takip eden dördüncü ayın son gününe kadar verilir. Normal hesap dönemine tabi olan kurumlar için bu tarih, 30 Nisan'dır. Özel hesap dönemine tabi olan kurumlar ise, özel hesap dönemlerinin kapandığı ayı takip eden dördüncü ayın son gününe kadar beyannamelerini verirler.

Tasfiyeye giren kurumlar, birleşme, devir ve bölünme gibi özel durumlarda ise farklı beyanname verme süreleri söz konusu olabilir.

Kurumlar vergisi beyannamesi nereye verilir?

Kurumlar vergisi beyannamesi, kurumun kanuni veya iş merkezinin bulunduğu yerin vergi dairesine verilir. Günümüzde beyannameler genellikle elektronik ortamda, İnternet Vergi Dairesi üzerinden verilmektedir.

Yabancı kurumlar için ise, Türkiye'deki iş yeri veya daimi temsilcisinin bulunduğu yerin vergi dairesi yetkilidir. İş yeri veya daimi temsilci bulunmaması halinde, yabancı kurumun Türkiye'deki kazanç ve iratlarını sağlayanların bağlı olduğu vergi dairesine beyanname verilir.

Kurumlar vergisi ne zaman ödenir?

Kurumlar vergisi, beyannamenin verildiği ayın (normal hesap dönemine tabi kurumlar için Nisan ayının) sonuna kadar ödenir. Ancak, kurumlar vergisi iki taksit halinde de ödenebilir. Bu durumda, ilk taksit beyannamenin verildiği ayın sonuna kadar, ikinci taksit ise ilk taksit süresinin bittiği ayı izleyen üçüncü ayın aynı gününe kadar ödenir.

Normal hesap dönemine tabi kurumlar için ödeme takvimi şu şekildedir:

• Tek seferde ödeme: 30 Nisan'a kadar
• Taksitli ödeme: 1. taksit 30 Nisan'a kadar, 2. taksit 31 Temmuz'a kadar

Ayrıca, kurumlar yıl içinde üçer aylık dönemler halinde geçici vergi öderler. Geçici vergi, dönem kazancı üzerinden hesaplanır ve yıl sonunda hesaplanan kurumlar vergisinden mahsup edilir.

Kurumlar Vergisinde Önemli İstisnalar ve İndirimler

Kurumlar Vergisi Kanunu'nda, belirli kazançlar için istisna ve indirim uygulamaları bulunmaktadır. Bunlardan bazıları şunlardır:

• İştirak Kazançları İstisnası: Tam mükellef kurumların iştiraklerinden elde ettikleri kâr payları.
• Yurtdışı İştirak Kazançları İstisnası: Belirli koşullar altında, yurtdışı iştiraklerden elde edilen kazançlar.
• Emisyon Primi İstisnası: Anonim şirketlerin hisse senetlerinin itibari değerinin üzerinde elden çıkarılmasından sağlanan kazançlar.
• Ar-Ge ve Tasarım İndirimi: Ar-Ge ve tasarım harcamalarının belirli bir oranının vergi matrahından indirilmesi.
• Sponsorluk Harcamaları İndirimi: Belirli alanlarda yapılan sponsorluk harcamalarının bir kısmının vergi matrahından indirilmesi.
• Bağış ve Yardımlar: Belirli kurumlara yapılan bağış ve yardımların vergi matrahından indirilmesi.

Bu istisna ve indirimler, kurumların vergi yükünü azaltmak ve belirli ekonomik ve sosyal amaçları teşvik etmek için uygulanmaktadır.

Sonuç

Kurumlar vergisi, şirketlerin ve diğer kurumların kazançları üzerinden alınan önemli bir vergi türüdür. Doğru hesaplanması ve zamanında ödenmesi, hem yasal yükümlülüklerin yerine getirilmesi hem de olası ceza ve faizlerden kaçınılması açısından önemlidir.

Kurumlar vergisi hesaplaması, vergi mevzuatındaki değişiklikler, istisnalar, indirimler ve özel durumlar nedeniyle karmaşık olabilir. Bu nedenle, kurumların vergi planlaması yaparken ve beyanname hazırlarken profesyonel destek almaları önerilir.

Not: Bu makaledeki bilgiler genel bilgilendirme amaçlıdır ve vergi danışmanlığı niteliği taşımaz. Vergi mevzuatı sürekli değişebilir, bu nedenle güncel bilgiler için vergi uzmanlarına danışmanız önerilir.