Yıllık izin ücreti, çalışanların hak ettikleri ancak kullanamadıkları izin günleri için işveren tarafından ödenmesi gereken ücrettir. Bu makalede, yıllık izin ücretinin ne olduğunu, nasıl hesaplandığını, hangi kesintilerin yapıldığını ve diğer önemli bilgileri detaylı olarak inceleyeceğiz.

Yıllık izin ücreti nedir?

Yıllık izin ücreti, iş sözleşmesinin herhangi bir nedenle sona ermesi durumunda, çalışanın hak kazandığı ancak kullanmadığı yıllık izin günlerine ait ücrettir. 4857 sayılı İş Kanunu'nun 59. maddesine göre, iş sözleşmesinin sona ermesi halinde, işçinin hak kazanıp da kullanmadığı yıllık izin sürelerine ait ücreti, sözleşmenin sona erdiği tarihteki ücreti üzerinden kendisine veya hak sahiplerine ödenir.

Yıllık izin ücreti, çalışanın son brüt ücreti üzerinden hesaplanır ve bu ücrete ek ödemeler (ikramiye, prim vb.) de dahil edilir. Yıllık izin ücreti, işçinin çalışırken aldığı ücret gibi değerlendirilir ve aynı kesintilere tabidir.

Kullanılmayan yıllık izin ücreti nasıl hesaplanır?

Kullanılmayan yıllık izin ücretinin hesaplanması şu adımlarla yapılır:

  1. Günlük brüt ücretin hesaplanması: Aylık brüt ücret 30'a bölünerek günlük brüt ücret bulunur.
  2. Toplam brüt izin ücretinin hesaplanması: Günlük brüt ücret, kullanılmayan izin gün sayısı ile çarpılır.
  3. Kesintilerin hesaplanması: Toplam brüt izin ücretinden gelir vergisi, damga vergisi ve SGK primi kesintileri yapılır.
  4. Net izin ücretinin hesaplanması: Toplam brüt izin ücretinden kesintiler çıkarılarak net izin ücreti bulunur.

Örneğin, aylık brüt ücreti 10.000 TL olan ve 14 gün kullanılmayan izni bulunan bir çalışanın izin ücreti şu şekilde hesaplanır:

  • Günlük brüt ücret: 10.000 TL ÷ 30 = 333,33 TL
  • Toplam brüt izin ücreti: 333,33 TL × 14 gün = 4.666,62 TL
  • Gelir vergisi (%15): 4.666,62 TL × 0,15 = 700 TL
  • Damga vergisi (%0,759): 4.666,62 TL × 0,00759 = 35,42 TL
  • SGK primi (%14): 4.666,62 TL × 0,14 = 653,33 TL
  • Net izin ücreti: 4.666,62 TL - 700 TL - 35,42 TL - 653,33 TL = 3.277,87 TL

Devlet memurları kullanılmayan yıllık izin ücreti alabilir mi?

Devlet memurlarının kullanılmayan yıllık izin ücretine ilişkin düzenlemeler, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nda yer almaktadır. Genel olarak, devlet memurları için kullanılmayan yıllık izinlerin ücrete dönüştürülmesi mümkün değildir.

Ancak, 657 sayılı Kanun'un 102. maddesinde 2011 yılında yapılan değişiklikle, memurların ölümü halinde, hak kazanıp da kullanamadıkları izin süreleri için, ölüm tarihinde kadro veya pozisyonuna uygulanan bir aylık tutarında izin ücreti ödeneceği hükmü getirilmiştir.

Ayrıca, bazı özel kanunlarda (örneğin, 5434 sayılı Emekli Sandığı Kanunu) emeklilik durumunda kullanılmayan izinlerin ücrete dönüştürülmesine ilişkin hükümler bulunabilir. Bu nedenle, devlet memurlarının kullanılmayan izin ücretleri konusunda tabi oldukları özel kanunları incelemeleri önerilir.

Yıllık izin ücreti hangi ayın kazancına dahil edilir?

Yıllık izin ücreti, iş sözleşmesinin sona erdiği ayın kazancına dahil edilir. Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) açısından, yıllık izin ücreti, işten ayrılış tarihinin içinde bulunduğu ayın prime esas kazancına dahil edilir ve o ayın prim bildirimine yansıtılır.

Vergi açısından ise, yıllık izin ücreti, ödendiği ayın gelir vergisi matrahına dahil edilir. Gelir vergisi kesintisi, ödemenin yapıldığı aydaki vergi dilimine göre hesaplanır.

Örneğin, bir çalışan 15 Haziran 2023 tarihinde işten ayrılmış ve kullanılmayan izin ücreti de aynı tarihte ödenmiş ise, bu ücret Haziran 2023 ayının prime esas kazancına ve gelir vergisi matrahına dahil edilir.

Yıllık izin ücretinden hangi kesintiler yapılır?

Yıllık izin ücretinden yapılan kesintiler şunlardır:

1. Gelir Vergisi

Yıllık izin ücreti, gelir vergisine tabidir. Gelir vergisi kesintisi, çalışanın vergi dilimine göre %15, %20, %27, %35 veya %40 oranında uygulanır. Vergi dilimleri, her yıl yeniden belirlenir ve Resmi Gazete'de yayımlanır.

2. Damga Vergisi

Yıllık izin ücretinden damga vergisi kesilir. Damga vergisi oranı, her yıl yeniden belirlenir ve genellikle binde 7,59 (%0,759) olarak uygulanır.

3. SGK Primi

Yıllık izin ücretinden SGK primi kesilir. İşçi payı olarak %14 oranında SGK primi kesintisi yapılır. Bu oran, %9 Malullük, Yaşlılık ve Ölüm Sigortası primi ve %5 Genel Sağlık Sigortası priminden oluşur.

Ayrıca, işveren de yıllık izin ücreti üzerinden %20,5 oranında SGK primi öder. Bu oran, %11 Malullük, Yaşlılık ve Ölüm Sigortası primi, %7,5 Genel Sağlık Sigortası primi ve %2 İşsizlik Sigortası priminden oluşur.

Damga vergisi oranı nedir?

Damga vergisi, resmi belgeler, sözleşmeler ve ücret ödemeleri gibi çeşitli işlemler üzerinden alınan bir vergi türüdür. Yıllık izin ücreti ödemeleri de damga vergisine tabidir.

Damga vergisi oranı, her yıl yeniden belirlenir ve Resmi Gazete'de yayımlanır. 2023 yılı için ücretlere uygulanan damga vergisi oranı binde 7,59 (%0,759) olarak belirlenmiştir.

Damga vergisi, brüt ücret üzerinden hesaplanır ve işveren tarafından çalışanın ücretinden kesilerek vergi dairesine ödenir.

İzin ücreti üzerinden ödenecek gelir vergisi oranı nedir?

İzin ücreti üzerinden ödenecek gelir vergisi oranı, çalışanın vergi dilimine göre değişir. 2023 yılı için gelir vergisi dilimleri ve oranları şu şekildedir:

  • 70.000 TL'ye kadar: %15
  • 70.000 TL - 150.000 TL arası: %20
  • 150.000 TL - 550.000 TL arası: %27
  • 550.000 TL - 1.900.000 TL arası: %35
  • 1.900.000 TL ve üzeri: %40

Gelir vergisi, çalışanın o yıl içinde elde ettiği toplam gelire göre kümülatif olarak hesaplanır. Yani, yıl içinde daha önce elde edilen gelirler de dikkate alınarak, izin ücretinin hangi vergi dilimine girdiği belirlenir ve o orana göre vergi kesintisi yapılır.

Yıllık izin ücretine uygulanacak Sosyal Güvenlik Kurumu primi ne kadardır?

Yıllık izin ücretine uygulanacak Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) primi, işçi ve işveren payı olmak üzere iki kısımdan oluşur:

İşçi Payı:

  • Malullük, Yaşlılık ve Ölüm Sigortası Primi: %9
  • Genel Sağlık Sigortası Primi: %5
  • Toplam İşçi Payı: %14

İşveren Payı:

  • Malullük, Yaşlılık ve Ölüm Sigortası Primi: %11
  • Genel Sağlık Sigortası Primi: %7,5
  • İşsizlik Sigortası Primi: %2
  • Toplam İşveren Payı: %20,5

Yıllık izin ücreti ödemesinde, işçinin ücretinden %14 oranında SGK primi kesilir. İşveren ise, %20,5 oranında SGK primi öder. Bu primler, SGK'ya bildirilir ve ödenir.

SGK primleri, prime esas kazanç alt ve üst sınırları dikkate alınarak hesaplanır. 2023 yılı için prime esas kazanç alt sınırı asgari ücret, üst sınırı ise asgari ücretin 7,5 katıdır.

Uyarı: Bu makaledeki bilgiler genel bilgilendirme amaçlıdır ve yasal tavsiye niteliği taşımaz. Vergi oranları, SGK prim oranları ve diğer yasal düzenlemeler zaman içinde değişebilir. Bu nedenle, güncel bilgiler için resmi kaynaklara başvurmanız önerilir.